Pedagogik jarayonda kognitiv rivojlanishga ta’sir qiluvchi omillar va bu faoliyatni rivojlantiruvchi interaktiv metodlar va texnologiyalar
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17389130Ключевые слова:
kognitiv rivojlanish, interaktiv metodlar, pedagogik texnologiyalar, metakognitiv strategiyalar, ta’lim jarayoni, STEAM, gamifikatsiya.Аннотация
Mazkur maqolada pedagogik jarayonda kognitiv rivojlanishga ta’sir ko‘rsatuvchi ijtimoiy, psixologik, pedagogik
va texnologik omillar tizimli tahlil qilinadi. Tadqiqotda insonning bilish faoliyatini faollashtirishda interaktiv metodlar
va zamonaviy ta’lim texnologiyalarining roli ilmiy-nazariy asosda yoritilgan. Muallif kognitiv rivojlanishning asosiy psixologik
komponentlari – idrok, tafakkur, diqqat, xotira va ijodiy fikrlashning uzviy bog‘liqligini ko‘rsatib beradi hamda ularni
rivojlantirishda o‘qituvchining metodik mahorati ahamiyatini asoslaydi. Maqolada “Aqliy hujum”, “Fishbone”, “Case-study”,
“Mind Mapping” kabi interaktiv metodlarning kognitiv faoliyatni rag‘batlantirishdagi samaradorligi, shuningdek, AKT, gamifikatsiya,
VR/AR texnologiyalari va STEAM yondashuvlarining integratsion imkoniyatlari tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari
o‘quvchilarda metakognitiv kompetensiyalarni shakllantirish, mantiqiy va ijodiy tafakkurni rivojlantirish jarayonida interaktiv
muhit yaratishning muhimligini tasdiqlaydi
Библиографические ссылки
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-5847-son 08-10-2019. “O‘zbekiston Respublikasi oliy ta’lim tizimini
2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida” farmoni. https://lex.uz/docs/-4545884
2. O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuni. https://lex.uz/docs/-5013007
3. Vazirlar Mahkamasining 157-son 27-03-2024. “Davlat ta’lim standartlari va davlat ta’lim talablarini ishlab chiqish hamda
joriy etish tartibini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qarori.
4. “Управление познавательной деятельностью школьников в процессе обучения”. Москва: “Педагогика”, 1988.
5. Коротаева, Е. В. Активизация познавательной деятельности учащихся. Екатеринбург, 1995. – 83 с.
6. Зимняя, И. А. Педагогическая психология. Москва: “Логос”, 2005.
7. Ausubel, D. (1968). Educational Psychology: A Cognitive View. New York: Holt, Rinehart & Winston.
8. Gagné, R. (1985). The Conditions of Learning and Theory of Instruction. New York: CBS College Publishing.
9. Gardner, H. (2006). Multiple Intelligences: New Horizons in Theory and Practice. Basic Books.
10. Mayer, R. E. (2009). Multimedia Learning. Cambridge University Press.
11. Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University
Press.
12. Shodmonov, Sh. Sh. (2022). Pedagogik texnologiyalar va interaktiv metodlar. Toshkent: TDPU nashriyoti.
13. Norkulov, B. (2020). Oliy ta’limda interfaol ta’lim texnologiyalari. Toshkent: Fan va texnologiya.
14. Mavlyanova, N., Raxmankulova. Umumiy pedagogika. Toshkent: Voris nashriyoti, 2013.
15. Marzano, R. J. (2007). The Art and Science of Teaching. ASCD.
16. Shokirova, D. (2023). “Kognitiv yondashuv asosida ta’lim samaradorligini oshirish yo‘llari.” O‘zbekiston pedagogik
axborotnomasi, №2.
17. Uzviylik va izchillik prinsiplari asosida o‘quvchilarning o‘quv-biluv faoliyatini rivojlantirish metodikasini takomillashtirish.
Xorazm Ma’mun akademiyasi axborotnomasi. http://mamun.uz/uz/page/56, 2022.
18. Boshlang‘ich ta’limda didaktik o‘yinlar orqali o‘quvchilarning o‘quv-biluv faoliyatini rivojlantirish metodikasi. Alisher
Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetining O‘zbekiston til va madaniyat jurnali, ISSN
2181-922X, 2023.
19. Nurturing critical thinkers: approaches and activities for building critical thinking skills in primary students. International
Journal of Artificial Intelligence, vol. 4, no. 02 (2024): Volume 04, Issue 02. Academicpublishers.org, 2024-05-04.
20. Abdiraimova, G. (2025). Kognitiv faoliyat tushunchasining mazmun-mohiyati va uning psixologik-pedagogik asoslari.
Pedagogik mahorat jurnali, 6-son.
21. Abdiraimova, G. (2025). Kognitiv rivojlanishga uzviylik va izchillik tamoyillarining ta’siri va pedagogik tadqiqotlarda
nazariy asoslarning tahlili. Pedagogik mahorat jurnali, 8-son.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI JURNALI
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
